تعیین مهم ترین اجزای عملکرد روغن و دانه در دو ژنوتیپ گیاه دارویی ماریتیغال (Silybum marianum Gaetrn.) بر مبنای تجزیه علیت و رگرسیون

مقدمه : ماریتیغال گیاهی یک ساله یا دوساله از تیره کاسنی است که در شمال و جنوب ایران پراکنش دارد. دانه این گیاه حدود 20 درصد روغن دارد که در درمان زخم ها، سوختگی ها و آسیب های کبدی کاربرد دارد. - 35 هدف: تعیین مهم ترین اجزای تشکیل دهنده عملکرد دانه و روغن در گیاه ماریتیغال. روش بررسی: به منظور مشخص نمودن مهم ترین اجزای عملکرد دانه و روغن گیاه دارویی ماریتیغال، آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار با دو تیمار ژنوتیپ (بومی اهواز و آلمانی) طراحی شد . نتایج: در ابتدا با استفاده از رگرسیون گام به گام، صفات مؤثر بر عملکرد دانه و عملکرد روغن به طور جداگانه برای هر ژنوتیپ تعیین شد. نتایج به دست آمده نشان داد که در ژنوتیپ بومی اهواز، عملکرد دانه و درصد روغن برای عملکرد روغن؛ قطر کاپیتول برای عملکرد دانه و در ژنوتیپ آلمانی، تعداد کاپیتول برای عملکرد دانه و عملکرد دانه برای عملکرد روغن به طور بسیار معنی داری، تغییرات مربوط به متغیرهای وابسته را توجیه م یکنند. تجزیه رگرسیونی هر دو ژنوتیپ بیانگر آن بود که عملکرد دانه R2=98/ تحت تأثیر تعداد و قطر کاپیتول و مواد مؤثره دانه ( 16 ) قرار دارد و عملکرد روغن به وسیله عملکرد دانه، درصد روغن و R2=99/ مواد مؤثره دانه ( 91 ) توجیه شد. تجزیه علیت متغیرهای وابسته نشان داد که عملکرد روغن به وسیله اثر مستقیم و مثبت ؛( -0/ 0) و اثر مستقیم منفی ماده مؤثره سیلی مارین ( 27 / 0) و درصد روغن ( 1 / 0)، قطر کاپیتول اصلی ( 41 / تعداد کاپیتول ( 49 مهم ترین اجزای تشکیل دهنده عملکرد روغن می باشند. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق می تواند بیانگر آن باشد که برای افزایش عملکرد دانه از صفات تعداد کاپیتول و قطر کاپیتول اصلی و درصد روغن، در اصلاح گیاه دارویی ماریتیغال م یتوان استفاده نمود.